“Άδραξε την μέρα” Saul Bellow, εκδόσεις Καστανιώτης

Υπάρχουν τόσοι πολλοί συγγραφείς και τόσα ωραία βιβλία για να διαβάσεις που τελικά συνειδητοποιείς ότι ο χρόνος που διαθέτεις είναι τόσο λίγος για να τα απολαύσεις όλα! Η γραφή του Saul Bellow μου έγινε γνωστή μόλις πριν λίγες μέρες. Οι εκδόσεις Καστανιώτης έχουν κυκλοφορήσει μια επετειακή σειρά με σημαντικά λογοτεχνήματα, μεταξύ των οποίων ήταν και η νουβέλα “Άδραξε την μέρα”. Έχοντας το μεγαλύτερο μέρος της σειράς απέμενε αυτό το βιβλίο του Bellow. Κι να πω (γράψω) την αλήθεια ο λόγος που το αγόρασα ήταν η μετάφραση της Αγγελάκη- Ρουκ που είναι από τις αγαπημένες μου ποιήτριες και ήθελα να γνωρίσω και την μεταφραστική της ικανότητα (η οποία ήταν εξαιρετική).

Βιογραφικά στοιχεία (sansimera.gr)

Ας ξεκινήσω όμως την αναφορά μου στο βιβλίο που διάβασα με κάποια βιογραφικά στοιχεία για τον συγγραφέα.

Γεννήθηκε ως Σόλομον Μπέλοους στον Καναδά στις 10 Ιουνίου του 1915, από ρωσοεβραίους γονείς, αλλά έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στο Σικάγο. Η μητέρα του τον ήθελε ταγμένο στον Ιουδαϊσμό, ο ίδιος, όμως, από μικρός είχε αποφασίσει να γίνει συγγραφέας.

Το 1944 αλλάζει το όνομά του σε Σολ Μπέλοου και κυκλοφορεί την πρώτη του νουβέλα «Ο μετέωρος άνθρωπος». Η αναγνώριση θα έλθει 9 χρόνια αργότερα με το μυθιστόρημα «Οι περιπέτειες του Όγκι Μαρτς», το έπος ενός καλοσυνάτου νεαρού Εβραίου, που προσπαθεί να κατανοήσει τον εαυτό του και τον κόσμο.

Ο θάνατος και η θνητότητα είναι δύο μοτίβα που επανέρχονται συχνά στο έργο του Μπέλοου. Δύο φορές, άλλωστε, ο συγγραφέας ήλθε πρόσωπο με πρόσωπο με το θάνατο. Την πρώτη, σε ηλικία 8 ετών, όταν νοσηλεύτηκε για έξι μήνες με οξεία μόλυνση του αναπνευστικού. Τη δεύτερη, το 1995, όταν δηλητηριάστηκε από χαλασμένο ψάρι. Ένα μικρόβιο προσέβαλε το νευρικό του σύστημα και χρειάστηκε να εισαχθεί επειγόντως στην εντατική, όπου παρέμεινε για πέντε εβδομάδες.

Η προσωπική του ζωή σημαδεύτηκε από πέντε γάμους, που είχαν ως αποτέλεσμα τη γέννηση τεσσάρων παιδιών, τριών αγοριών κι ενός κοριτσιού που γεννήθηκε το 1999, όταν ο Μπέλοου ήταν ήδη 84 ετών.

Δίδαξε για πολλά χρόνια λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιου του Σικάγου και τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης. Ο Σόουλ Μπέλοου για πολλούς είναι ο κορυφαίος μεταπολεμικός αμερικανός πεζογράφος. Σίγουρα, όμως, ο πιο προβεβλημένους από τους εβραϊκής καταγωγής συγγραφείς, όπως ο Μπέρναρντ Μάλαμουντ, η Σύνθια Οζικ και ο μεγάλος Φίλιπ Ροθ, ο οποίος υποστηρίζει ότι ο Σολ Μπέλλοου και ο Ουίλιαμ Φόκνερ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αμερικανικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα.

Το 1976 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας «για την ανθρώπινη κατανόηση και τη λεπτή ανάλυση του σύγχρονου πολιτισμού που συνδυάζονται στο έργο του», όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα έργα του: «Η κλοπή» (εκδ. Καστανιώτη), «Η μοναδική» (εκδ. Καστανιώτη), «Αναζητώντας τον κύριο Γκρην» (εκδ. Νεφέλη), «Οι αναμνήσεις του Μόσμπυ (εκδ. Νεφέλη), «Ένας ανήσυχος Δεκέμβρης» (εκδ. Ψυχογιός), «Χέρτσογκ» (εκδ. Καστανιώτης), «Ο μετέωρος άνθρωπος» (εκδ. Καστανιώτη), «Ραβελστάιν» (εκδ. Καστανιώτη), «Άδραξε τη μέρα» (εκδ. Καστανιώτη).

Ο Σόουλ Μπέλλου έφυγε από τη ζωή στις 5 Απριλίου  2005, σε ηλικία 90 ετών.

Υπόθεση (οπισθόφυλλο)

Σαραντάρης, ο Τόμυ Ουίλχελμ διατηρεί έναν αγορίστικο αυθορμητισμό που τον έχει φέρει στο χείλος του γκρεμού: χωρισμένος από τη γυναίκα και τα παιδιά του, σε τεταμένες σχέσεις με τον επιτυχημένο πατέρα του, άνεργος και σε κακή οικονομική και ψυχολογική κατάσταση. Στη διάρκεια μιας μέρας, κι ενώ ο Ουίλχελμ αναθεωρεί τα λάθη του παρελθόντος βουλιάζοντας όλο και περισσότερο στην απελπισία, μια τυχαία συνάντηση του χαρίζει μια υπέροχη στιγμή, στην οποία λάμπει η αλήθεια. Πλέκοντας επιδέξια το χιούμορ και το πάθος, ο νομπελίστας Μπέλοου, σε αυτό που θεωρείται ένα από τα αριστουργήματά του, ζωντανεύει στο πλαίσιο της μιας μέρας ολόκληρο το δρόμο του ανθρώπου που αγωνίζεται να επικυρώσει την αξία και την ανθρωπιά του.

Η άποψή μου

Από την πρώτη κιόλας σελίδα αντιλαμβάνεσαι ότι ο Bellow στόχο έχει να σκιαγραφήσει τον ήρωα του Ουίλχελμ : “όταν ήταν να κρύψει τα βάσανά του ο Τόμυ Ουίλχελμ δεν ήταν λιγότερο ικανός από οποιονδήποτε άλλο. Αυτό τουλάχιστον πίστευε ο ίδιος και υπήρχαν και μερικά στοιχεία που το επιβεβαίωναν. Είχε υπάρξει και ηθοποιός- όχι ακριβώς, κομπάρσος ήταν- και ήξερε τι θα πει ηθοποιία“. Ο Bellow παρουσιάζει έναν ήρωα έρμαιο της ζωής του, βασανισμένο από τον αυθορμητισμό και παρορμητισμό του. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και να βρει τις ισορροπίες στην ζωή του ζητώντας βοήθεια από τον αυστηρό πατέρα του. Ο Ουίλχελμ αισθάνεται την σκληρότητα του γονιού του, γεγονός που τον στεναχωρεί και του γεννά την αγανάκτηση : ” Φερόταν στον γιο του όπως παλιά στους ασθενείς του και αυτό τον πίκραινε πολύ τον Ουίλχελμ. Ήταν σχεδόν αβάσταχτο. Δεν έβλεπε; Δεν καταλάβαινε; Είχε χάσει κάθε αίσθηση της οικογένειας; “ Και σε κάποιο άλλο σημείο της νουβέλας γράφει ο Bellow ” Ο Ουίλχελμ τρελαινόταν από αγανάκτηση καμιά φορά σαν έβλεπε πόσο ο πατέρας του αγαπούσε τον εαυτό του”. Αλλάζει το όνομά του για χάρη της ηθοποιίας, αλλά αποτυγχάνει να γίνει ο ήρωας που επιθυμούσε και ονειρευόταν :“Ο Ουίλχελμ πάντα λαχταρούσε να είναι Τόμυ. Αλλά δεν είχε καταφέρει να αισθάνεται ως Τόμυ, μες στην ψυχή του ήταν πάντα Ουίλκυ”. Όντας άνεργος και έχοντας μονάχα λίγα χρήματα συνεταιρίζεται με τον Τάμκιν ποντάροντας χρήματα στο χρηματιστήριο. Γνώστης των πονηρών τεχνικών του Τάμκιν για να παρασύρει τους γύρω του πέφτει στην παγίδα και οδηγείται στην πτώχευση :” Τα μάτια του είχαν μια υπνωτική δύναμη, όμως αυτή δεν ήταν πάντα το ίδιο έντονη και ο Ουίλχελμ, δεν είχε πειστεί ότι ήταν απόλυτα φυσική” . Ο Bellow είναι μοναδικός στην παρουσίαση των ηρώων καθώς ακολουθώντας μια απλή γραφή καταφέρνει να στήσει δομημένους και δυνατούς ήρωες. Καταφέρνει να παρουσιάζει πρόσωπα και καταστάσεις απουσιάζοντας οι λυρικές και γλαφυρές περιγραφές. Κυρίως όμως ο συγγραφέας γνωρίζει πολύ καλά τον τρόπο που θα ξεκινήσει την ιστορία του ήρωα του αλλά και το τρόπο που θα την ολοκληρώσει ώστε ο αναγνώστης να κατανοήσει κάθε πτυχή της προσωπικότητας του Ουίλχεμ, Ουίλκυ, Τόμυ.

Στην βαθμολογία θα παραλείψω την πλοκή καθώς πιστεύω ότι το συγκεκριμένο βιβλίο δεν γράφτηκε για να έχει δράση αλλά για να γνωρίσει ο αναγνώστης τους ήρωες.

Περιεχόμενο 5/5

Χαρακτήρες 5/5

Δομή/ Γλώσσα 5/5